ABD Dışişleri'nden S-400'lerle ilgili temkinli açıklama
Biden yönetimi, Türkiye'nin Rus S-400 füze savunma sisteminin ikinci partisini almayı planladığı yönündeki haberlerin ardından ek yaptırımlarla tehdit etmekten kaçındı.
Türkiye ilk olarak 2017 yılında S-400 hava savunma sistemi satın aldı ve ABD ile ilişkiler krize girdi.
Anlaşmanın bir sonucu olarak, Trump yönetimi Türkiye'yi F-35 programından çıkardı ve daha sonra Türkiye’nin savunma sanayi kuruluşu SSB ve liderlerine yönelik yaptırım uyguladı. ABD, güçlü S-400 radar sisteminin Rusya'nın gelişmiş F-35 savaş uçağında casusluk yapmasına olanak sağlayacağından endişe ettiğini kaydetse de Türkiye bu iddiaların tamamen gerçek dışı olduğunu pek çok kez vurgulamıştı.
Ancak ABD'den gelen tepki nispeten sessiz ve yumuşak.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price, düzenlediği basın toplantısında, Türkiye'yi Rusya'nın savunma sektörüyle daha fazla ilgilenmemeye çağırdı.
“Sürekli olarak belirttiğimiz nokta, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı acımasız ve haksız savaşının, tüm ülkelerin Rusya'nın savunma sektörüyle işlemlerden kaçınmasını her zamankinden daha hayati hale getirdiğidir.
Ne olacağını beklemek ve görmek zorunda kalacağız, ancak bu konuda yeni gelişmelerin farkında değiliz.”
Price, yeni bir S-400 alımının Biden yönetimini Türkiye'ye F-16 savaş uçağı satma planlarını yeniden gözden geçirmeye sevk edip etmeyeceğine değinmeyi reddetti.
Ne olmuştu?
Rus Federal Askeri-Teknik İşbirliği Servisi (FSVTS) Direktörü Dmitriy Şugayev, Türkiye ve Rusya’nın ikinci parti S-400 hava savunma sistemleri için anlaşma imzaladığını iddia etmişti.
“İlgili sözleşme belgesinin zaten imzalandığını belirtmek isterim. Diğer şeylerin yanı sıra, sistemin bireysel bileşenlerinin üretiminin yerelleştirilmesini sağlayacak. S-400 Triumph hava savunma sistemi eşsiz bir sistemdir.
Ve tüm güvenimle söyleyebilirim ki, önümüzdeki yıllarda herhangi bir devletin S-400 Triumph hava savunma sistemine teknik özellikleri açısından yaklaşabilecek bir sistem yaratabileceğine inanmak için hiçbir neden yoktur.”
Şugayev ayrıca, bu sözleşmenin pratik uygulamasının şu anda devam ettiğini belirtti.
“Bu yıl gelişen zor siyasi durum, Rus tarafının ortaklarla etkileşiminin bazı yönlerini olumsuz yönde etkiledi. Bununla birlikte, Türkiye ile askeri-teknik iş birliği, iki ülkenin cumhurbaşkanları arasında varılan anlaşmalar doğrultusunda gelişmektedir. Türk ortaklarla şeffaf ve karşılıklı yarar sağlayan bir temelde çalışmaya devam etmeyi planlıyoruz.”
Türk yetkili yalanladı
gdh’a özel olarak açıklamalarda bulunan üst düzey bir Türk savunma yetkilisi ise Rus tarafının açıklamalarını yalanladı.
Yetkili, Rusya’nın açıklamaları çarpıttığını ve yeni bir sözleşme imzalanmadığını aktardı.
“S-400’lerde zaten iki sistem için imzalar atıldı. Yeni bir imza sözleşmesi yok.”
SSB, daha sonrasında resmi bir açıklamayla da Rus tarafının açıklamalarını yalanladı.
Sorunun kaynağı
Türkiye, 2017 yılında iki S-400 alayı için bir sözleşme imzaladı, ancak sadece bir tanesinin parasını ödedi ve teslim aldı.
Türk yetkili orijinal sözleşmeden bahsediyordu.
Rus yetkililer her zaman 2. alayı teslim etmek için müzakere ettiklerini söylüyorlar, ancak hiçbir şeyin değiştiğine dair bir işaret yok.
Türkiye ne demişti?
Nisan ayında TRT’ye konuk olan SSB Başkanı İsmail Demir şunları kaydetmişti:
“Bizler, masaya 2 sistem için oturduk. Proje, tek bir proje. Bir proje yaptık, ikinci bir projeyi yapacak değiliz. Biz bunun 1’inci partisini aldık, 2’nci partiyi de hemen akabinde teslim alabilirdik ancak orada bu sürecin önemli parametrelerinden bir tanesi teknoloji transferi ve ortak üretimdi.
Bu konudaki müzakerelerin biraz zaman alması neticesinde sürecin devamı zamana yayıldı. Türkiye ikinci sistemi de alacağım diye inatlaşıyor algısı doğru değil. Biz başından beri 2 sistem için masaya oturduk.”
Türkiye’nin S-400 HSFS Tedarik Süreci
Türkiye, Eylül 2017 tarihinde Rusya Federasyonu ile “acil ihtiyaç” kapsamına iki filo (4 batarya) S-400 Hava Savunma Füzesi Sistemi (HSFS) tedariki ile ilgili olarak 2.5 milyar dolar değerinde bir anlaşma imzaladı.
Bu anlaşma ile Türkiye, Rusya’dan S-400 tedariki gerçekleştiren ilk NATO ülkesi oldu.
Anlaşma kapsamında 1.3 milyar ABD Doları değerindeki ilk S-400 filosunu içeren parçaların teslimatları, Temmuz 2019 yılı itibariyle Türk Hava Kuvvetleri’ne teslim edildi.
Ankara’nın Rus yapımı sistemi satın alma kararında karşılık ABD, oldukça sert tepki verdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ekim 2020 yaptığı açıklama ile Ankara’nın Washington’un baskısına rağmen S-400 sisteminden vazgeçmeyeceğini söyledi.
Bu tepkilerin sonucunda ABD, Türkiye’ye F-35 Lightning II savaş uçaklarının teslimatına yönelik olarak Aralık 2020’de ambargo uyguladı.
Temmuz 2021’de Rusya’nın devlete ait silah satıcısı Rosoboronexport’un (devlet teknoloji şirketi Rostec’in bir parçası) CEO’su Alexander Mikheyev, MAKS-2021 Air Show esnasında gazetecilere verdiği demeçte, Rosoboronexport’un Türkiye’ye bir S-400 partisi daha teslim edilmesinin gündemde olduğunu açıkladı.
ÖNERİLEN İÇERİK: Rusya: Türkiye ile ikinci S-400 bataryası için imzalar atıldı
* * *
KAYNAK: gdh.digital, ABD medyası