Antarktika buzulları eriyor! 100 yanardağ tehlikede

Buzulların erimesi sadece deniz seviyelerini yükseltmekle kalmıyor, aynı zamanda yüzlerce yıl sürebilecek tehlikeli volkanik patlamaların fitilini ateşleyebilir.

Antarktika buzulları eriyor

Antarktika, yüzeyindeki devasa buz tabakalarının altında gizlenen bir volkanlar dünyası barındırıyor. Transantarktika Dağları'nın doğudan batıya bölerek şekillendirdiği kıta, Erebus Dağı gibi etkileyici volkanların yanı sıra, yaklaşık 100 kadar daha az bilinen yanardağa ev sahipliği yapıyor. Bu volkanların bir kısmı yüzeyde belirgin şekilde görülürken, çoğu kilometrelerce kalınlıktaki buz tabakasının altında sessizce bekliyor.

Brown Üniversitesi'nden araştırmacılar, bu sessiz devlerin, iklim değişikliğinin etkisiyle uyanabileceğini ortaya koydu. Geochemistry, Geophysics, Geosystems dergisinde yayımlanan bir çalışmaya göre, eriyen buz tabakaları Antarktika'nın altındaki volkanik aktiviteleri tetikleyebilir.

Eriyen buzullar deniz seviyesini yükseltiyor

Küresel ısınmanın neden olduğu buz erimesi, yalnızca deniz seviyelerini yükseltmekle kalmıyor. Aynı zamanda buzulların altında kalan kayaların üzerindeki baskıyı da hafifletiyor. Araştırmacılara göre, bu baskı azalması, yüzeyin altındaki magma odalarının genişlemesine yol açarak volkanik patlamaları tetikleyebilir.

Jeofizikçi A.N. Coonin liderliğindeki ekip, bu süreci daha iyi anlamak için tam 4.000 bilgisayar simülasyonu gerçekleştirdi. Sonuçlar, buzulların kademeli şekilde erimesinin yalnızca volkanik püskürmelerin sayısını artırmakla kalmayıp, aynı zamanda bu püskürmelerin boyutlarını da büyütebileceğini gösterdi.

Magma ve gaz ölümcül riskler taşıyor

Magma odalarının üzerindeki buz ağırlığı azaldıkça, magma daha geniş bir alana yayılma fırsatı buluyor. Bu genişleme, odaların duvarlarındaki basıncı artırarak patlamaları tetikleyebilir. Dahası, magmada doğal olarak çözünen gazlar da basıncın azalmasıyla aniden yüzeye çıkarak patlamaların şiddetini artırıyor. Araştırmacılar bu durumu, “yeni açılmış bir soda şişesinin patlaması”na benzetiyor.

Volkanik patlamalar buz tabakasını nasıl etkiler?

Buzul altı volkanlarının püskürmeleri yüzeyden çıplak gözle görülemeyebilir. Ancak bu patlamaların sonuçları, kıtanın buz tabakasında zincirleme bir etkiye neden olabilir. Volkanik aktivitelerden yayılan ısı, buzun daha hızlı erimesine ve yüzeydeki tabakanın zayıflamasına yol açabilir. Bu süreç, zamanla yeni volkanik döngülerin başlamasına neden olabilir.

Araştırmacılar, bu volkanik değişimlerin oldukça yavaş ilerlediğini ve yüzlerce yıl sürebileceğini belirtiyor. Ancak geçmiş buzul çağlarında da benzer süreçlerin yaşanmış olabileceği ve o dönemdeki patlamalara katkı sağlamış olabileceği düşünülüyor.

Antarktika'nın geleceği tehlikede mi?

Antarktika'nın buz tabakalarının erimesi sadece kıtayı değil, küresel ekosistemi etkileyebilecek bir tehlikeyi beraberinde getiriyor. Yanardağların uyanışı, okyanus seviyelerinden atmosferik koşullara kadar geniş bir yelpazede değişimlere neden olabilir