Litvanya ve Estonya, Trump'ın baskısına boyun eğdi
AB ülkeleri Rusya'nın Ukrayna'yı işgali karşısında askeri planlarını arttıracak.
Litvanya ve Estonya, ABD Başkanı Donald Trump'ın “iyi ve yapıcı baskısına” yanıt vererek, askeri kapasitelerini keskin bir şekilde arttırmak amacıyla GSYİH'lerinin yüzde 5'inden fazlasını savunmaya harcama sözü veren ilk NATO ülkeleri oldular.
Litvanya Dışişleri Bakanı Kęstutis Budrys, Financial Times'a verdiği demeçte, Rusya'ya komşu olan Baltık ülkesinin önümüzdeki yıldan itibaren en az 2030 yılına kadar GSYİH'sinin yüzde 5 ila yüzde 6'sını savunmaya harcayacağını açıklamasının ardından Avrupa'nın “yeni bir dönemle” karşı karşıya olduğunu söyledi. Bu oran mevcut seviyenin yaklaşık iki katı.
“Elbette bir baskı var ve bu baskı NATO'daki stratejik ve en büyük müttefikimizden gelen iyi ve yapıcı bir baskı” dedi. “Bu mesajları görmezden gelemeyiz. Ancak tek neden bu değil. Burada gerçek savaş yeteneklerine sahip olmak bizim için varoluşsal bir önem taşıyor.”
Estonya Başbakanı Kristen Michal ise Litvanya'nın taahhüdüne karşılık olarak ülkesinin de savunma harcamaları için GSYH'sinin %5'ini hedeflediğini ve bu oranın şu anki %3.7'lik seviyesinden daha yüksek olacağını söyledi.
“En önemli güvenlik ortağımız, yeni başkanının yönetiminde, net bir mesaj gönderdi: NATO savunma harcamaları artmalıdır. Rakibimizi tanıyoruz ve ben de tamamen aynı fikirdeyim - hedefimiz yüzde 5 olmalıdır.”
Avrupalı yetkililere göre NATO, Rusya'nın Ukrayna'yı geniş çaplı işgaline karşılık vermek üzere Haziran ayındaki zirvede savunma harcamalarına ilişkin gayrı resmi hedefini mevcut yüzde 2'den yüzde 3 ya da 3.5'e çıkarmaya hazırlanıyor. Ancak Trump müttefiklerine yüzde 5 istediğini söyledi ki bu rakam şu anda yüzde 4'ün üzerinde harcamayla ittifaka liderlik eden Polonya da dahil olmak üzere birçok cephe ülkesi tarafından onaylanmış durumda.
NATO'nun 32 üyesinden 23'ü geçen yıl yüzde 2'lik hedefi tutturdu çünkü Avrupa'daki savunma harcamaları Rusya'nın Kırım'ı ilhakından bu yana geçen on yılda kademeli olarak arttı. Ancak İspanya, İtalya ve Belçika gibi 2024'te yüzde 1,5'in altında harcama yapan kayda değer üyeler de var.
Avrupa genelinde artan savunma harcamalarının nasıl karşılanacağı ve özellikle de diğer kamu hizmetlerinden feragat edilmesi halinde halkın bunu kabul edip etmeyeceği konusunda endişeler var.