SİHA’larla kazanılan ilk zafer: Karabağ

Bir çok analiste göre, daha öncekiler gibi, çözümsüzlükle sonuçlanacak ufak çaplı bir mücadele olacaktı.

Karabağ mücadelesi Azerbaycan tarafının kullandığı Bayraktar TB2 SİHA’lar sayesinde kısa sürede sonlanmakla kalmadı, aynı zamanda tarihin SİHA’larla kazanılan ilk zaferi olarak da kayıtlara geçti.

Dünya artık savaş alanlarındaki paradigma dönüşümünü konuşuyor.

Yazımıza başlamadan önce; Dağlık Karabağ’ın, Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası toplum tarafından Azerbaycan’ın bir parçası olarak tanındığını, fakat Azerbaycan’ın topraklarının yaklaşık yüzde 20'sine denk gelen Karabağ ve civarındaki bölgelerin, 1990'ların başından bu güne Ermenistan’ın işgali altında bulunduğunu belirtmeliyiz.

Harekat SİHA’lar ile başladı

Takvimler 27 Eylül 2020'yi gösterdiğinde Ermenistan Azerbaycan’a ait askeri mevzileri ve birçok defa yaptığı gibi köyleri bombaladı.

Ermenistan’ın saldırısını karşılıksız bırakmayan Azerbaycan, Türkiye’den satın aldığı Bayraktar TB2 SİHA’lar ile Ermenistan’ın askeri mevzilerini ve Ermenistan’a ait Rus menşeli hava savunma sistemlerini vurdu.

Azerbaycan, operasyona ait Bayraktar TB2 ile çekilen görüntüleri sosyal medya hesaplarından, bütün dünyaya anlık olarak servis etti.

Bayraktar TB2 SİHA’lar ile gerçekleştirilen taarruzun görüntüleri, uluslararası yayın kuruluşları tarafından canlı yayınlar ile aktarıldı.

Azerbaycan Milli Savunma Bakanlığı SİHA’lar ile gerçekleştirilen her operasyonun görüntüsünü, hiçbir sansüre tabi tutmadan resmi sosyal medya hesaplarından ve Azerbaycan’ın televizyon kanallarından yayınladı.

Elinde bulunan Rus menşeli hava savunma sistemlerine fazlasıyla güvenen Ermenistan ise, SİHA’ların ilk cevapları karşısında neye uğradığını şaşırdı.

Yeni tip propagandanın amacı çok netti: Düşmanın, havadan gözetlendiğini bilmesini sağlamak ve orduya katılmayı düşünenlerin şevkini kırmak.

Nitekim öyle de oldu.

Ermenistan askerlerinin cepheyi terk etmeye başladığı haberleri ve görüntüleri medyaya yansımaya başladı.

Ermenistan Ordusu, SİHA operasyonları ile cephede morali bozulan ve görev yerini terk etmek isteyen Ermeni askerlere karşı acımasız bir yöntem uygulamaya başladı: Askerleri, kaçmasınlar diye ayak bileklerinden zincirlediler.

Propaganda ustası Türkler

SİHA’ların operasyonu gerçekleştirirken kaydettiği görüntüler o kadar başarılı oldu ki, The Economist İHA’ların görüntü yetenekleri için şu satılara yer verdi:

Aynı makale içerisinde yer verilen, Dış Politika Araştırma Enstitüsü’nden Aaron Stein’in sözlerini de aktarmalıyız:

Bu iki değerlendirmenin odak noktası olan propaganda gücünün çok ötesinde asıl gerçek var. Bayraktar TB2 gibi sessiz ve görünmeyen bir gücün tepenizde uçtuğunu düşünün. Bu gerçekten tedirgin edici. Sizin üzerinizde uçuyor fakat sesini duyamıyorsunuz. O sizi görebiliyor, siz onu göremiyorsunuz. Bıraktığı mühimmatın sesini duyduğunuzda ise artık görmeye bile vaktiniz olmuyor. Böyle bir savunma gücüne sahip kimseyle düşman olmak istemezsiniz.

Azerbaycan Ordusu, gerçekleştirdiği SİHA operasyonlarının HD kalitedeki videolarını bir propaganda gücü olarak yayınlamaya devam ettikçe, bu yayınlar sadece düşmanın ve hava savunma sistemlerinin yüksek teknoloji karışında çokta işe yaramadığı gerçeğiyle karşılaşan Rusya’nın moralini bozmakla kalmadı.

Global basının, savunma uzmanlarının, hatta ülkelerin savunma bakanlıklarının gözünü Karabağ’a çevirdi.

Bütün dünyanın gözleri önünde muharebe alanlarında bir paradigma dönüşümü yaşanıyordu.

Türkler oyun değiştiriyor

İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace Bayraktar TB2 SİHA için şu cümleleri kuracaktı:

İngiltere, Karabağ Zaferi’ne giden süreçte etkin rol oynayan SİHA’ların başarısından o derece etkilendi ki, İngiltere’nin köklü medya kuruluşu The Guardian; “İngiltere ordusunun, Azerbaycan’ın Karabağ’da Ermenistan’a karşı kazandığı zaferden sonra yeni bir silahlı drone programına başlaması bekleniyor.” şeklinde manşet attı.

Ben Wallece’ın ya da İngilizlerin abarttığını düşünenler onların yalnız olmadığını da bilmeliler.

ABD merkezli uluslararası yayınlanan günlük finans ve haber platformu The Wall Street Journal, Türkiye’nin Bayraktar TB2 SİHA’ları için özel bir yayın sayfası hazırlayarak şu manşeti atacaktı: Türkiye yapımı silahlı düşük maliyetli İHA’lar, savaş alanlarını ve jeopolitikayı yeniden şekillendiriyor.

The WSJ’nin en önemli tespitlerinden biri ise şu cümleyle aktarıldı: Türkiye’de yüksek dijital teknoloji ve düşük maliyetle üretilen insansız hava araçları, Suriye, Libya ve Azerbaycan’da verilen savaşlarda, Rus tanklarını, zırhlı araçlarını ve hava savunma sistemlerini mahvetti.

Karabağ Savaşı’ndan hemen sonra ABD merkezli bir diğer yayın kuruluşu The National Interest ise, her ne kadar eleştirisel yaklaşsa da, “Azerbaycan’ın Karabağ’da İHA kullanımı savaşları dönüştürdü mü?” diye sormak zorunda kaldı.

Kanada merkezli Geopolitical Monitor’ün tespiti ise Karabağ Zaferi’nde etkin rol oynayan Bayraktar TB2 SİHA’ların önemini tam olarak ortaya koyacak cinstendi: 2020, tarih kitaplarında COVID-19 pandemisi ile anılacak olsa da, gözden kaçırılmaması gereken bir hikaye, Türkiye’nin bir ‘drone süper gücü’ olarak yükselişidir.

ABD’li bir diğer yayın kuruluşu War On The Rocks ise Türkiye’nin sosyal medya çağında drone kullanımına adeta öncülük ettiğini vurgulayarak, Bayraktar TB2'lerden, “Türk hükümetinin, Sovyet-eski hava savunma sistemlerini ve kara savaş araçlarını yok eden sistemi” diye bahsetti.

The Australian ise; “Azerbaycan, Ermeni kara kuvvetlerine, özellikle de son derece savunmasız olduğu ortaya çıkan zırhlı araçlarına karşı SİHA’ları çok etkili bir şekilde kullanarak, kesin bir zafer kazandı.” tespitinde bulundu.

Karabağ Zaferi’nde sergilenen başarı ve değişen paradigma sadece Avrupa ve Amerika’nın dikkatini çekmedi.

Asya ülkeleri, SİHA’lar ile kazanılan ilk savaştan almaları gereken derse odaklandılar.

Hindistan’ın yayın kuruluşu India Today; “Hindistan, Azerbaycan’ın Ermenistan’a karşı kazandığı zaferden neler öğrenebilir?” başlığıyla yayınladığı makalede, Bayraktar TB2'lerin Rus yapımı hava savunma sistemlerini ezdiğini ve Suriye’de 100'den fazla zırhlı aracı imha ederek Esad’a diz çöktürdüğünü yazdı.

Nikkei Asya ise Türkiye destekli Azerbaycan Kuvvetleri’nin SİHA’lar sayesinde 190 ana muharebe tankı, 100 zırhlı personel taşıyıcı ve piyade aracının yanı sıra, düzinelerce hava savunma sistemini imha ettiğini yazdı ve ekledi; Yükselen Türkiye, ABD için zor seçimler yaratıyor.

Hedeflerin %69,3'ü Bayraktar TB2 ile imha edildi

Karabağ Zaferi’nin, SİHA’lar ile kazanılan ilk savaş olarak anılması içi boş bir söylem değil. Ele geçirilen ve imha edilen Ermenistan hedeflerinden elde edilen raporlar, Ermenistan’a ait hedeflerin %69,3'ünün Bayraktar TB2 ile imha edildiğini doğruluyor.

250'den fazla tankını, Rus menşeli hava savunma sistemlerinin tamamına yakınını, tanksavar ve top sistemlerini, bunların dışında yüzlerce teçhizatını kaybeden Ermenistan, barış antlaşması imzalamak zorunda kaldı.

Ermenistan’ın imha edilen teçhizatı 817, ele geçirilen teçhizatı 781, hasarlı teçhizatı 130 olarak rapor edildi.

Bu kayıpların Ermenistan’a maliyeti ise 4,8 milyar doları buldu.

SİHA’ların zaferi Ermenistan’ı Rusya ile karşı karşıya getirdi.

SİHA’ların Karabağ’da elde ettiği başarının boyutları o kadar büyüktü ki, Ermenistan kaçınılmaz bir süreçte topu Rusya’ya attı.

Ermenistan Başbakanı Paşinyan, 24 Şubat günü verdiği bir röportaj sırasında, gazetecinin “İskender Füzeleri’ni neden kullanmadınız?” sorusu üzerine; İskender Füzeleri’nin sadece %10'unun çalıştığını ve 80'lerin eskimiş teknolojileri olduğunu söyledi.

Rusya’nın tepkisi sert oldu.

Ermenistan Genelkurmay Başkanı Onik Gasparyan ile üst düzey subaylar Başbakan Nikol Paşinyan’a bir muhtıra vererek İkinci Paşinyan Hükûmeti’ni istifaya zorladı.

Paşinyan bunun bir darbe girişimi olduğunu ve geri adım atmayacağını dile getirdi.

İstifa taleplerine karşı direnen Paşinyan, İskender Füzeleri konusunda geri adım atmak zorunda kaldı, “yanlış bilgilendirildim” dedi.

Erivan’dan gelen açıklamayı Sputnik’e değerlendiren Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise “Bu konuyla ilgili gerçeğin ortaya çıkması çok önemli.” açıklaması yaptı.

30 yıldır çözülemeyen sorun 44 günde bitti

Yazının başlığında ifade ettiğimiz gibi. Karabağ Zaferi, tarihte İnsansız Hava Araçları ile kazanılan ilk savaş olarak anılacak. Bu gerçeği görmezden gelmek, gerçeğin kendisini değiştirmeye yetmeyecektir.

30 yıldır çözülemeyen Karabağ işgalinin 44 gün içinde sona erdirilmesi, SİHA’larla birlikte harp sahalarına gelen yüksek teknolojinin en açık göstergesi oldu.

Uluslararası medya; France 24 muhabirinin, henüz savaşın ortalarında Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile gerçekleştirdiği röportajdaki sorulardan sadece bir tanesini manşetlerine taşıdı: Kaç tane Türk dronunuz (Bayraktar TB2) var?

Aliyev soruya çok net bir cevap verdi: Yeterince var.

Savaşlara nokta koyan Türk SİHA’ları

Türk SİHA’larının sonuca götürme yeteneklerini bu yazıda es geçemeyiz. Karabağ, Suriye ve Libya ekseninde, uluslararası arenada Türk SİHA’larını bu kadar dikkate değer kılan en önemli etkenlerden birinin “sonuca götürme başarıları” olduğunu yazarsak yanlış olmaz.

Bugün ABD’nin, Foreign Affairs gibi en saygı değer yayın organları, dünyanın en büyük SİHA üreticisi kabul edilen Amerika’nın drone operasyonlarının başarısızlığını yerden yere vururken, Türkiye’nin SİHA’ları operasyon bölgelerinde en kısa sürede sonuca ulaştı.

Türkiye’nin SİHA’ları yıllarca süren savaşları en az hasarla sonlandırdı. Suriye ve Libya’dan sonra Karabağ Zaferi bunun görünen en önemli ispatıdır.

***

Kaynaklar: