Ukrayna'ya hangi ülke nasıl destek oldu?

Fakat Ukrayna'nın bugüne kadar uçuşa yasak bölge ilan edilmesi ve S-300 hava savunma sistemi gönderilmesi gibi henüz yerine getirilmeyen talepleri de var.

Peki Batılı devletler şimdiye dek Ukrayna'daki direnişe nasıl destek sağladı? Ukrayna'nın hangi taleplerini yerine getirirken hangi isteklerini karşılamadı?

Silah yardımları

ABD, "kamikaze" drone'u olarak adlandırılan Switchblade insansız hava araçlarını (İHA) Ukrayna'ya göndererek Rusya'nın istilasına karşı savaşa katkı sağlayacak.

"Kamikaze" drone'lar

Küçük ve taşınabilir bu İHA'lar çarpma anında patlayan savaş başlıkları taşıyor ve yaklaşık 9,5 kilometre uzaklıktaki hedefleri vurabiliyor.

Stinger füzeleri

Hedeften yayılan kızılötesi ve morötesi ışınlara yönelen ve yaklaşık 8 kilometre menzili bulunan bu füzeler, 3,5 kilometre civarı irtifadaki hedefleri vurabildiği gibi düşman ve müttefik hava araçlarını ayırabilecek sistemlere de sahip.

Javelin tanksavarlar

Tek asker tarafından omuzdan ateşlenebilen güdümlü Javelin füzelerinin yaklaşık 2,5 kilometre menzili var.

AT-4 zırh delici tanksavarlar

İsveç yapımı tek kullanımlık AT-4'ler dünyada en yaygın kullanılan hafif tanksavar silahlardan biri. Tek atış özelliğine sahip tanksavarlar genellikle zırhlı araç ve tahkimatlara karşı etkili.

Patriot hava savunma sistemleri

Patriot füzeleri, bilgisayar sistemine bağlı bir radarla hedefini takip ederek kısa menzilli balistik füzeleri, gelişmiş hava araçlarını ve seyir füzelerini yok etmek için kullanılıyor.

ABD yapımı füzelerin yaklaşık 160 kilometre menzili var. ABD, Ukrayna'daki çatışmaların NATO müttefiki diğer ülkelere de sıçrayabileceği endişesiyle bu ay Polonya'ya da iki Patriot bataryası gönderdi.

Yaptırımlar

Rus yetkililer ve oligarklar

ABD, Avrupa Birliği, Birleşik Krallık (BK) ve Kanada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov başta olmak üzere birçok üst düzey yetkili ve Rus oligarka yaptırım uygulama kararı aldı. Rus oligarkların dünyanın çeşitli yerlerinde demirli birçok yatına el konuldu.

SWIFT

Söz konusu Batılı ülkeler bazı Rus bankalarını, finans kuruluşlarının işlemlerle ilgili bilgileri yüksek güvenlikli bir ortamda almasını sağlayan SWIFT sisteminden çıkardı.

SWIFT, dünya çapında 200 ülkede 11 bin finans kuruluşu tarafından kullanılıyor.

Enerji ve petrol

AB yetkilileri, bu yıl Rusya'dan ithal ettikleri doğalgazı üçte iki oranında azaltarak 5 milyon küpe düşüreceklerini söyledi. AB ayrıca doğalgazda Rusya'ya bağımlılığı 2030'a kalmadan sonlandırmak için bir proje yürüttüklerini de açıkladı.

ABD Başkanı Joe Biden da Rusya'dan petrol, doğalgaz ve kömür satın almayacaklarını duyurdu.

BK ise 2022 sonuna kadar Rusya'dan petrol ihraç etmeyi sonlandıracaklarını ve doğalgaz tedariki için de alternatif yollar arayacaklarını açıkladı.

Almanya da Rusya'yla yürütülen tartışmalı Kuzey Akım 2 projesinin askıya alındığını duyurdu.

Ukrayna'nın henüz yerine getirilmeyen talepleri

Uçuşa yasak bölge

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, savaşın başından bu yana NATO ve Batılı devletlerden Ukrayna'da uçuşa yasak bölge ilan etmelerini talep etti.

Fakat Batılı güçler, buna şimdiye dek olumlu yaklaşmadı. Uçuşa yasak bölge ilanı durumunda NATO ya da diğer ülkelere ait askeri birliklerin yasağı ihlal eden Rus hava araçlarını doğrudan vurması gerekiyor. Bu da Batılı güçlerin de doğrudan savaşa dahil olacağı anlamına geliyor.

S-300 hava savunma sistemleri

S-300 füzeleri, Ukrayna'ya gönderilen Stinger füzelerine kıyasla daha yüksek menzilli.

Slovakya, Rus yapımı S-300'lerden Ukrayna'ya göndereceğini açıkladı. Fakat ABD ve NATO böyle bir durumda Slovakya'nın hava savunma sisteminde oluşacak açığın nasıl kapatılacağına dair bir açıklama yapmadı. S-300 transferiyse henüz gerçekleşmedi.

MiG-29 savaş jetleri

Polonya, 7 Mart'ta Rus yapımı Mig-29 savaş jetlerini ABD aracılığıyla Ukrayna'ya göndereceğini açıkladı.

Fakat ABD, Polonya'nın planı kendilerine danışmadan yaptığını savunarak bunun "uygulanabilir olmadığını" söyledi. Pentagon Sözcüsü John Kirby, savaş jetlerinin NATO bölgesinden savaş bölgesine havalanmasına yönelik bu planın "tüm NATO müttefikleri için endişelendirici olduğunu" ifade etti.

Ukrayna'nın Bayraktar TB2 İnsansız Hava Araçları

Rusya ve Ukrayna arasında savaş başlamadan önce, Türkiye ile Ukrayna arasında özellikle savunma sanayi alanında önemli iş birliği adımları atıldı. Savunma sanayi alanında önemli projelerde ortaklık geliştiren iki ülke; SİHA'lardan füze motorlarına, hava savunma sistemlerinden ortak kargo uçağı üretmeye kadar birçok başlıkta iş birliğine yöneldi.

Fakat şüphesiz ki; bu iş birliğinin en önemli başlığı, Türkiye'nin Suriye, Libya ve Dağlık Karabağ kriz bölgelerindeki performansı ile göz dolduran Bayraktar TB2 insansız hava araçları oldu. Bu başarılarının ardından birçok ülke gibi Ukrayna da, TB2'leri satın alan ülkeler arasına girdi.

Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, Türk SİHA’ları için ilk adımlarını 2019 yılında attı. Ukrayna ilk olarak toplamda 6 adet Bayraktar TB2 ve 3 adet yer kontrol istasyonu satın aldı. Ardından Ukrayna Deniz Kuvvetleri de bir hamle yaparak, 5 Bayraktar TB2 alımı için Baykar ile anlaştı.

Ukrayna Genelkurmay Başkanı Valerii Zaluzhnyi ise 2021 Ekim ayında, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin envanterinde 12 adet Bayraktar TB2 SİHA bulunduğunu açıkladı. Resmi açıklamalara yansımamış olmasına rağmen savunma sanayi uzmanları Ukrayna'nın şu anda en az 20 TB2'ye sahip olduğunu belirtiyor.

TB2'ler; Suriye, Libya ve Dağlık Karabağ kriz bölgelerindeki başarılarının ardından Rusya-Ukrayna savaşında da kendisinden fazlasıyla söz ettirdi. Rusya'nın işgal girişimi sırasında kritik saldırı unsurlarını ve ikmal konvoylarını yok etmek için kullanılan Ukrayna'nın TB2 insansız hava araçları, Rusya'nın ilerleyişini önemli ölçüde yavaşlattı.

Hangi ülke ne gönderdi?

Avrupa Birliği (AB)

Avrupa Birliği (AB) tarihinde ilk kez, liderlerin askeri teçhizat yardımında anlaşmaları üzerine silah alımlarının ve dağıtımlarının masraflarını karşılayacağını açıkladı. AB’nin finansal yardımı son açıklanan rakamlara göre 502 milyon dolar (450 milyon euro) değerinde.

Fransa

Fransa hükümeti, Ukrayna’ya çeşitli askeri teçhizatlar, uçaksavar ve yakıt gönderdi.

Aynı zamanda Fransa hükümeti, Romanya’ya 500 asker ile zırhlı araç ve Estonya’ya dört savaş uçağı gönderdi.

Hollanda

Hollanda 200 Stinger füzesi ve 50 tane “Panzerfaust 3” tanksavarı gönderdi.

Almanya

Almanya Ukrayna’ya Almanya Federal Silahlı Kuvvetleri’nin envanterinden bin tanksavar ve 500 Stinger füzesi gönderdi.

Kanada

Kanada hükümeti, Ukrayna’ya savunma silahları gönderdi ve 395 milyon dolar maddi destekte bulundu. Ayrıca, Letonya ve çevresine 460 asker ve 7,8 milyon dolarlık askeri malzeme tedarikinde bulundu.

Finlandiya

Finlandiya hükümeti, Ukrayna’ya bin 500 adet roket fırlatıcı, iki bin 500 adet saldırı tüfeği ve 150 bin adet mühimmat mermisi göndererek tarihsel nötr duruşunu değiştirdi.

İspanya

İspanya hükümeti bin 370 adet el bombası fırlatıcısı, 700 bin adet mühimmat ve hafif otomatik silah göndereceğini açıkladı.

İsveç, Norveç ve Danimarka

İsveç Ukrayna’ya beş bin tanksavar gönderirken, Danimarka hükümeti ise iki bin 700 tanksavar gönderdi. Norveç hükümeti de kask ve çelik yelekle birlikte iki bin adet M-72 model tanksavar yardımında bulundu.

Bunlarla birlikte AB ise Ukrayna’ya 450 milyon euro değerinde silah ve 50 milyon euro değerinde koruyucu ekipman desteği verdi.

Belçika ve Portekiz

Belçika hükümeti, Ukrayna’ya üç bin adet otomatik tüfek, 200 tanksavar ve üç bin 800 ton yakıt vereceğini söyledi. Portekiz hükümeti ise Ukrayna’ya çelik yelek, kask, bomba, mermi ve otomatik G3 tüfeklerinden vereceğini açıkladı.

Romanya

Romanya, kendisine ait 11 askeri hastanede yaralı insanları tedavi etme talebinde bulundu. Ayrıca, yakıt, çelik yelek, kask ve 3,3 milyon dolarlık askeri ekipmanlar vereceğini açıkladı.

Çek Cumhuriyeti

Prag, Ukrayna’ya 30 bin tabanca, yedi bin saldırı tüfeği, üç bin makineli tüfek, birçok sniper tüfeği ve milyonlarca mermi gönderiyor.

Askeri teçhizatlar nasıl taşınıyor?

ABD'nin önde gelen gazetelerinden Washington Post'un haberine göre askeri teçhizatlar Ukrayna'ya Polonya sınırı üzerinden konvoylarla taşınıyor.

18 Mart tarihli habere göre Litvanya'daki bir depodan yola çıkan 45 araçlık bir konvoy sınırdan geçerek Ukrayna'daki direnişçilere gece görüş gözlüğü, zırh, tıbbi malzeme, istihbarat drone'u, jeneratör ve telsiz taşıdı.

Kaynak: Washington Post, National Interest, Independent, Ajanslar. gdh.digital