Savunma sanayii tüm dünyada eksen kayması yaşıyor

Bu mücadeleyi kaybeden taraf savaşı da kaybedecektir. Bu Washington'un yeniden öğrendiği bir ders.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, Batı'nın savunma sanayii kapasitesi ve organizasyonundaki büyük eksiklikleri ortaya çıkardı. ABD ve müttefikleri Pasifik'te uzun süreli bir savaşa hazır değiller ve uzun bir Avrupa çatışmasında da zorlanacaklardır.

NATO’nun üst düzey askeri yetkililerinden Amiral Rob Bauer'in de belirttiği gibi: "Her savaş beş ya da altı gün sonra lojistikle ilgili hale gelir."

ABD'nin Rusya ya da Çin ile kafa kafaya çarpışması halinde hassas silah stokları saatler ya da günler içinde tükenebilir. Diğer hayati malzemeler de kısa süre sonra tükenecektir.

Pek çok hükümet buna yanıt vermeye başladı. ABD onlarca yıl terörizm ve iç güvenliğe odaklandıktan sonra silah üretimini arttırıyor.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron askeri malzemeleri artırmak için bir "savaş ekonomisi" sözü verdi. Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Berlin'in askeri harcamalara yönelik uzun süredir devam eden küçümsemesini bir kenara bıraktı.

Bu, ABD'nin savaşmak ve düşmanlarıyla yüzleşmek için ekonomisini defalarca değiştirdiği geçen yüzyılın yankılarını taşıyan bir eksen kaymasıdır.

Woodrow Wilson 1917'de Amerika'nın demiryollarını kamulaştırdı ve 1942'de Detroit araba üretiminden tank ve bombardıman uçakları üretmeye yöneldi. Soğuk Savaş askeri-endüstriyel kompleksi doğurdu.

Bugün kimse bu aşırılıkları test etmeye hazır değil. Washington ve müttefiklerinin yeni saldırgan düşmanlarla endüstrilere el koymadan ya da ulusal bütçeleri patlatmadan başa çıkabilmeleri için askeri malzemelerin geliştirilmesi, satın alınması ve bakımı konusunda yeni yaklaşımlar denemeleri gerekecek.

"İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra bize hizmet eden ve Soğuk Savaş'ta galip gelmemize yardımcı olan savunma sanayi üssü, Çin'e karşı galip gelmemize yardımcı olacak üs değil" diyor Özel Operasyonlar Komutanlığı'nı yöneten ve şimdi 1982'de Pentagon'a özel sektör know-how'ı getirmek için kurulan kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Business Executives for National Security'nin başında bulunan emekli dört yıldızlı bir ordu generali olan Joseph Votel.

İlk adım Batı genelinde savunmaya daha fazla harcama yapılması olacaktır.

2014 yılında Rusya'nın Ukrayna'dan Kırım'ı ele geçirmesi ve ülkenin doğusunda isyanı körüklemesinin ardından NATO üyeleri 2024 yılına kadar gayrisafi yurtiçi hasılalarının en az %2'sini savunmaya harcama sözü verdiler.

Şimdiye kadar sadece ABD ve bir avuç diğer üye bunu yaptı, ancak Ukrayna'daki savaş nihayet tıkanıklığı aşmış olabilir. İttifak diplomatlarına göre NATO'nun 31 üyesinin yaklaşık yarısı önümüzdeki yıl %2'ye ulaşabilir.

Hırslar da giderek artıyor.

NATO liderleri önümüzdeki hafta Litvanya'da yıllık zirveleri için bir araya geldiklerinde GSYİH'nin %2'sini bir hedef değil asgari harcama olarak belirlemeyi umuyorlar. Geçtiğimiz yıl NATO ve Avrupa Birliği de verimliliği arttırmak ve yeniden silahlanmayı hızlandırmak için silah tedarikini koordine eden ve birleştiren yeni roller üstlendi.

Ancak Votel ve meslektaşları, yeni bir post-endüstriyel zihniyetle başlayarak daha fazlasına ihtiyaç olduğunu söylüyorlar. Pek çok kişi Ukrayna'nın gelişmiş dijital zeka ve yağ kaplı Sovyet donanımı arasında köprü kuran savunma sistemleri geliştirmek için toplumun her kesiminden uzmanlığı nasıl çektiğini bir model olarak görüyor.

Yeni bir yaklaşımın savunucularına göre ilk olarak Pentagon, bir zamanlar internet ve GPS gibi dönüştürücü yenilikleri başlatmış olsa da artık teknolojinin en ileri noktasına sahip olmadığını kabul etmelidir.

Eski üst düzey Savunma Bakanlığı yetkililerinden oluşan bir panel, Washington'daki bir düşünce kuruluşu olan Atlantik Konseyi için hazırladığı son raporda, "Ülkemiz, yapay zekâ ve yönlendirilmiş enerjiden kuantum bilgi teknolojisine ve ötesine kadar savunma ve güvenlikle ilgili birçok yeni teknolojide lider konumdadır" dedi.

"Ancak Savunma Bakanlığı bu teknolojileri tanımlamakta, benimsemekte, entegre etmekte ve askeri uygulamalara dönüştürmekte zorlanıyor."

Eski Savunma Bakanı Mark Esper başkanlığındaki komisyon, teknoloji şirketlerini Pentagon ile iş yapmaya teşvik etmekten bütçe belgelerini modernize etmeye kadar uzanan 10 öneri sundu.

Diğerleri ise Pentagon'un Soğuk Savaş'ta olduğu gibi on yıllarca sürecek ay hedefleri tasarlamak yerine, daha küçük müttefiklerin ve Ukrayna'nın yaptığı gibi mevcut yeniliklerden hızla yararlanmayı öğrenmesi gerektiğini söylüyor.

"Savunma Bakanlığı kendisini teknoloji ihraç etmek üzere kurdu," diyor eski bir Deniz Kuvvetleri Bakan Yardımcısı ve kapsamlı satın alma deneyimi olan Hava Kuvvetleri subayı James "Hondo" Geurts.

"Şimdi akıllı bir teknoloji ithalatçısı olması gerekiyor."

Florida Panhandle'da bir grup askeri beyin fırtınası merkezi, savaş bölgesi dışında nelerin mümkün olabileceğini test etmek için çalışıyor.

Pentagon'a yakın kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Defensewerx, savunma kurumunu küçük işletmeler ve akademi ile bir araya getirerek silah geliştirme ve sözleşmeye yenilik ve yıkıcı bir zihniyet getirmek için çalışıyor.

Değişimi savunanlar, savunma planlamacılarının da daha girişimci olmaları gerektiğini söylüyorlar ve bazıları şimdiden bunu yapmaya başladılar. NATO'dan Bauer kısa bir süre önce Pasifik kıyısına, Los Angeles'a, deniz tatbikatları için değil ama finans odaklı bir konferansta konuşma yapmak üzere uçtu.

Hollandalı subay Milken Enstitüsü'nün Mayıs ayındaki küresel toplantısında "Savunma sanayini desteklemek için özel yatırımcılara ihtiyacımız var" dedi.

Savunma büyük ölçüde pahalı ve sadece tanesi yaklaşık 100 milyon dolara mal olan F-35 avcı uçakları gibi Top Gun ekipmanlarından ibaret değil.

Donanma, uçak gemileri ve nükleer denizaltıların bakımını yapan ve ortalama bir asırlık olan dört büyük tersanenin 20 yıllık modernizasyonunun 21 milyar dolara mal olacağını tahmin ediyor ve geçen yıl üst düzey bir ABD Hükümet Sorumluluk Ofisi yetkilisi bu tahminleri "çılgınca yanlış" olarak nitelendirdi.

Yenilemenin uzun sürmesi onarım kapasitesini sınırlayarak savaş gemilerini rıhtımda iş bekler halde bırakacak ve Amerika'nın tehditlere yanıt verebilecek aktif filosunu azaltacaktır. Eleştirmenler, milyarlarca dolarlık varlıkların tuzlu suda boş yere yaşlanmasının vergi mükelleflerine pahalıya mal olduğu konusunda uyarıyor.

Votel'in yönetimindeki BENS kurulunda görev yapan finans sektörü uzmanı Sam Cole, tersane tadilatlarını yirmi yıl boyunca uzatmak yerine, tersanelerin daha kısa sürede tamamen işlevsel hale gelmesi için işin hızlı bir şekilde yapılmasının daha mantıklı olacağını söylüyor.

Cole, hükümetin bütçe kuralları göz önüne alındığında Pentagon'un tüm bunları finanse etmekte zorlanabileceğini kabul ediyor. Bunun yerine, borç piyasalarına yönelerek finansman için daha özel sektör yaklaşımını benimseyebilir, yaklaşık 50 milyar dolar toplayabilir ve işi yaklaşık dört yıl içinde tamamlayabilir.

Cole, "Sermaye piyasalarından yararlanabilmek, projeyi steroidler üzerine koymanızı sağlayacaktır" diyor.

Savunmanın Pentagon'un bütçesi dışında finanse edilmesi geleneği bozacaktır, ancak savunucular hükümetin diğer bölümlerinin bunu zaten yaptığını belirtiyor. Ticaret ve Tarım bakanlıkları mikroçiplerden gübreye kadar ihtiyaçlara yönelik yatırımları finanse etmek için sermaye piyasalarından yararlanıyor.

Savunma Bakanı Lloyd Austin geçtiğimiz Aralık ayında bu yönde bir adım atarak, özel finansörlerle ortaklık kurma yetkisine sahip bir kurum içi teknoloji inkübatörü olan Stratejik Sermaye Ofisi'ni kurdu.

Pentagon'un Savunma İleri Araştırma Projeleri Ajansı ya da Darpa, Silikon Vadisi'nin yükselişini finanse etmedeki rolüyle efsanevi bir statü kazanmıştır, ancak finansal ateş gücü sınırlıdır.

OSC, Pentagon için alışılmadık bir kurumdur çünkü genellikle sözleşmelere ve hibelere dayanan ABD ordusu tarafından kullanılmayan krediler, garantiler ve diğer finansal araçları kullanabilir. Yeni kurulan şirketlerin büyümesine ve Pentagon'la birlikte çalışmasına yardımcı olmayı ve savunmayı destekleyebilecek yeni teknolojileri beslemeyi amaçlıyor.

Lansmanında yetkililer, Savunma Bakanlığı'nın inovasyonu teşvik etmek için zengin programlara sahip olmasına rağmen, Pentagon'un sözleşme ve yasal kurallarının yeni başlayanlar için göz korkutucu engeller oluşturduğunu belirtti.

Askeri sanayilerin yeniden inşasında küçük işletmelerin de dikkate alınması gerekiyor. Savunma devleri bir zamanlar temel bileşenleri tedarik eden binlerce atölyeye kadar uzanan tedarik zincirlerinden yararlanıyordu.

Soğuk Savaş sonrasında sektörün konsolidasyonu, küreselleşme ve talepteki daralma bu tabanı aşındırdı. Günümüzde taşeronların bağımsız yazılım geliştiricileri olma olasılığı metal kırıcıları kadar yüksek, ancak araştırma ve geliştirme finansmanı gibi iş temelleri konusunda benzer sıkıntılarla karşı karşıyalar.

BENS yönetim kurulundaki bir başka finans uzmanı Frank Finelli, devasa silah projelerini yürüten savunma devlerinin genellikle maliyet esasına göre çalıştıklarını, yani Ar-Ge harcamaları için Pentagon'a genellikle bir fatura verebildiklerini söylüyor. Ancak savunma sanayindeki orta ölçekli şirketlerin neredeyse tamamı taşeron olduğundan geliştirme maliyetlerini aktaramıyorlar.

Finelli, küçük şirketlerden "Benden kendi paramı Pentagon için Ar-Ge'ye yatırmamı istiyorsunuz" sözlerini duyduğunu söylüyor.

Finelli, dünyanın finans piyasaları lideri olan ABD'nin bir çözüm bulabilmesi gerektiğini söylüyor. "Bu, geniş ölçekte finansal çevikliğe erişimle ilgili."

Çeviklik üretimde de giderek daha hayati bir önem kazanıyor.

Amerika'nın en yeni savaş uçağı F-35, havada asılı kalabilen ve süpersonik uçabilen bir ağa bağlı bilgisayar harikası.

Ancak Yeni Amerikan Güvenliği Merkezi'nde savunma programı direktörü olan Stacie Pettyjohn, uçağın büyük bir kısmının hala Teksas'taki bir fabrikada elle üretildiğini ve her bir uçağın bir üretim istasyonundan diğerine bir montaj hattı boyunca ilerlediğini belirtiyor.